جملات شرطی در زبان ترکی استانبولی
در این مقاله قصد داریم تا به افعال و جملات شرطی در زبان ترکی استانبولی بپردازیم. موضوع شرط از مهمترین گرامر ها در ترکی استانبولی است از حالت های مختلفی برخوردار است. شرطی ها موضوع گسترده ای را تشکیل میدهند به نحوی که میتواند هم به افعال و هم به کلمات اضافه شوند و همچنین با انواع گرامر های مختلف ترکیب شوند.
پسوند های شرطی در ترکی استانبولی
پسوند شرطی شامل دو شکل sa – se میباشد. پس بیاد داشته باشید که در هرجا این دو پسوند را دیدید بایست شرط ها را بیاد آورید. همانطور که گفته شد این پسوند ها با افعال و کلمات ترکیب میشوند و در ادامه میخواهیم ابتدا حال فعل آنها را بررسی کنیم.
جملات شرطی ترکی استانبولی با زمان گسترده
یکی از اصلی ترین و رایج ترین حالت های زمان گسترده زمانی است که با زمان گسترده ترکیب میشود. در مقاله ای جداگانه زمان گسترده را بصورت کامل توضیح داده ایم اما پسوند های آن شامل ir – ır – ur – ür – ar – er میباشد. مثال:
Spor yaparsan sağlıklı yaşarsın.
اگر ورزش کنی سالم زندگی خواهی کرد.
İstersen sana yardımcı olabilirim.
اگر بخواهی میتوانم بهت کمک کنم.
Sigarayı bırakırsa durumu iyileşir.
اگر سیگار را ترک کند وضعیتش خوب میشود.
Bugün gelmezsen bir daha seninle konuşmayacağım.
اگر امروز نیایی دیگر با تو صحبت نخواهم کرد.
Su içmezsem böbreğim ağrır.
اگر آب ننوشم کلیه ام درد میگیرد.
همانطور که میبینید ترکیب زمان گسترده با شرط در ترکی استانبولی یک شرط کلی را بوجود میاورد. اگر A اتفاق بی افتد/نیافتد حالت B رخ میدهد. و این شرط در حال بیان یک کلیتی است، در نمونه های بعدی تفاوت آن با زمان حال و یا گذشته و همچنین آینده را بهتر درک خواهیم کرد.
| منفی | مثبت |
| Gelmezsem | Gelirsem |
| Gelmezsen | Gelirsen |
| Gelmezse | Gelirse |
| Gelmezsek | Gelirsek |
| Gelmezseniz | Gelirseniz |
| Gelmezlerse | Gelirlerse |
جملات شرطی ترکی استانبول با زمان حال ساده
زمان حال بصورت کامل در سایت برای شما توضیح داده شده، پسوند زمان حال yor میباشد و در ترکیب با پسوند شرطی تبدیل به yorsa میشود.
Oraya gidiyorsan beni de götürebilir misin?
اگر داری به آنجا میروی میتوانی من را هم ببری؟
Başın ağrıyorsa sana bir ilaç vereyim.
اگر سرت درد میکند، بهت یک دارو بدم.
Anlamıyorsanız başka bir şekilde anlatayım.
اگر متوجه نمیشوید به شکل دیگری توضیح بدهم.
Yağmur yağıyorsa gel arabayla gidelim.
اگر دارد بارا میبارد بیا با ماشین برویم.
همانطور که در مثال های بالا مشاهده میکنید جملات دارند نسبت به زمان حال و وضعیت موجودی که در حال اتفاق افتادن است شرطی میشوند. اگر بخواهیم جملات بالا را با زمان گسترده مقایسه کنیم تفاوت هایی ایجاد میشود.
برای مثال gidiyorsan تبدیل به gidersen میشود و معنای آن از اگر داری میروی تبدیل میشود به اگر بروی و یا در مثال سوم anlamıyorsanız تبدیل به anlamazsanız میشوند که معنای آن از اگر متوجه نمیشوید تبدیل میشود به اگر متوجه نشوید.
پس زمان گسترده شرطی یک حالت کلی و زمان حال شرطی درباره وضعیت موجود صحبت میکند.
| مثبت | منفی |
| Gelmiyorsam | Geliyorsam |
| Gelmiyorsan | Geliyorsan |
| Gelmiyorsa | Geliyorsa |
| Gelmiyorsak | Geliyorsak |
| Gelmiyorsanız | Geliyorsanız |
| Gelmiyorlarsa | Geliyorlarsa |
جملات شرطی ترکی استانبولی با زمان گذشته ساده
زمان گذشته شامل di – dı – du – dü/ti – tı – tu – tü میباشد. در این حالت از شرط موضوعی را نسبت به اتفاقی که افتاده و تمام شده شرطی میکنیم. یعنی اگر اتفاق A افتاده و تمام شده پس حالا بر اساس آن اتفاق B رخ میدهد.
Otobüs geldiyse bin.
اگر اتوبوس آمده سوار بشو.
Anladıysan bana da anlat.
اگر متوجه شده ای به من هم توضیح بده.
Herkes geldiyse başlayabiliriz.
اگر هرکس آمده میتوانیم شروع کنیم.
Ödevlerini bitirdiysen dışarıda oynayabilirsin.
اگر تکالیفت را انجام دادی، میتوانی بیرون بازی کنی.
Pencereleri kaptamadıysan dönmek zorunda kalırız.
اگر پنجره را نبسته ای مجبور میشویم برگردیم.
همانطور که میبینید شرط طبق اتفاقات گذشته که به اتمام رسیده ساخته میشود.
| منفی | مثبت |
| Gelmediysem | Geldiysem |
| Gelmediysen | Geldiysen |
| Gelmediyse | Geldiyse |
| Gelmediysek | Geldiysek |
| Gelmediyseniz | Geldiyseniz |
| Gelmedilerse | Geldilerse |
جملات شرطی با زمان آینده ترکی استانبولی
پسوند زمان آینده در ترکی استانبولی acak-ecek میباشد و با ترکیب پسوند شرطی تبدیل به acaksa-ecekse میشود. در این حالت نیز میخواهیم جمله شرطی ای را طبق اتفاقاتی که در آینده قرار است رخ دهد بوجود میاوریم.
Yarından karantina başlayacaksa, gidelim alışveriş yapalım.
اگر قرار است از فردا قرنطینه شروع شود، برویم خرید کنیم.
İstanbul’dan geçecekseniz bize de uğrayın.
اگر قرار است از استانبول رد شوید به ما هم یک سری بزنید.
Arkadaşların gelecekse ben gideyim.
اگر قرار است دوستانت بیایند من بروم.
جملات شرطی بدون اصافه کردن به زمان خاص
در برخی از حالات پسوند شرطی را بدون اضافه کردن زمان حال، آینده، گسترده یا گذشته به فعل میچسبانیم که در اینصورت حالت منحصر بفردی را بوجود میاورد.در این حالت جمله بیان شده دارای مفهوم آرزو و یا یک خواسته است که ممکن است تحقق پیدا کند یا نه و معمولا در ابتدای جمله کلمه keşke بیان میشود که همانطور که احتمالا حدس زده ای معنی کاشکی میدهد.
Keşke sen de gelsen.
کاشکی تو هم بیایی.
Keşke kar yağsa.
کاشکی برف ببارد.
Keşke iyi bir not alsam.
کاشکی نمره ی خوبی بگیرم.
Keşke ders iptal olsa.
کاشکی درس ابطال شود.
همانطور که میبینید در این شکل از جملات شرطی آرزویی وجود دارد و خواسته ی قلبی شخص بیان کننده میباشد.
پسوند وجه شرطی در کلمات ترکی استانبولی
همانطور که در ابتدای ویدیو نیز گفته شده بود پسوند های شرطی زبان ترکی استانبولی میتوانند به کلمات و افعال اضافه شوند.
Hava yağmurluysa şemsiyeni de al.
اگر هوا بارانی است، چترت را هم بردار.
Odanız temiz değilse, değiştirebiliriz.
اگر اتاقتان تمیز نیست، میتوانیم عوض کنیم.
Elindeki kitap güzelse ben de okuyacağım.
اگر کتابی که دستته خوبه من هم میخوانم.
Siparışlerimiz hazırsa gönderebilir misiniz?
اگر سفارش هایمان حاضر است، میتوانید بفرستید؟
Tahran’daysan gezdireyim seni.
اگر در تهران هستی من بچرخونمت.
همانطور که مشاهده میکنید در جملات بالا کلمات شرطی شده اند، و برای منفی کردن آنها نیز از کلمه değil استفاده میکنیم.
حالت شرطی SAYDI و SEYDİ چیست؟
یکی دیگر از انواع شرط حالت -SAYDI و -SEYDİ میباشد. ابتدا باید مفهوم این نوع از جمله شرطی را باهم درک کنیم. در این نوع از شرط باز شما دارید نشانه شرط یعنی SA-SE را مشاهده میکنید و درست بعد از آن پسوند زمان گذشته آمده و ممکن است این مورد شما را به اشتباه بیاندازد.
در این حالت از شرط ما در باره موضوعاتی صحبت میکنیم که دیگر امکان تغییر ندارد. برای مثال میگوییم اگر به من گفته بودی کمکت میکردم. خوب در این شرایط اوضاع قابل تغییر نیست یعنی تو به من نگفتی و من هم به تو کمکی نکردم و الان از آن موضوع عبور کرده ایم و دیگر کاری هم نمیشود، کرد.
Söyleseydin sana yardım ederdim.
اگر گفته بودی کمکت میکردم.
Beni arasaydın hemen gelirdim.
اگر با من تماس گرفته بودی سریع میامدم.
Hocayla konuşsaydın daha iyi olurdu.
اگر با استاد صحبت کرده بودی بهتر میشد.
Bu maçı kazansaydık şampiyon olurduk.
اگر این بازی را برده بودیم قهرمان میشدیم.
مفهومی که در بالا توضیح داده شده را در جملات بالا به راحتی میتوانید ببینید و درک کنید.
اما ساختار اینگونه از جملات به چه شکل است:
ابتدا به فعل بر اساس قوانین حروف صدادار و سپس -saydı و یا -seydi را اضافه میکنیم:
Gel+seydi
Yap+saydı
Al+saydı
İç+seydi
Gör+seydi
İnan+saydı
همچنین میتوانیم شخص مورد نظر خود را نیز اضافه کنیم البته چون آخرین پسوند، پسوند زمان گذشته است شما هم بایستی اشخاص را طبق زمان گذشته اضافه کنید.
Gel+seydi+m
Gel+seydi+n
Gel+seydi+-
Gel+seydi+k
Gel+seydi+niz
Gel+seydi+-
اما قصه همینجا تمام نمیشود چون این بخش که ساختیم یعنی اگر این کار را میکردیم یا نمیکردیم. بخش دوم را هم باید بسازیم تا بفهمیم میتوانسته چه اتفاقی بایافتد یا نیافتد.
برای بخش دوم همیشه از زمان گسترده استفاده میکنیم، میتوانیم زمان گسترده را به همراه زمان گذشته هم بیاوریم.
O kadar tatlı yemeseydin hasta olmazdın.
اگر آنقدر شیرینی نمیخوردی مریض نمیشدی.
همانطور که در مثال بالا میبینید فعل دوم در آخر جمله با استفاده از ترکیب زمان گسترده منفی و زمان گذشته ساخته شده است.
| منفی | مثبت |
| Gelmeseydim | Gelseydim |
| Gelmeseydin | Gelseydin |
| Gelmeseydi | Gelseydi |
| Gelmeseydik | Gelseydik |
| Gelmeseydiniz | Gelseydiniz |
| Gelmeseydiler | Gelseydiler |
پس اگر بخواهیم جمع بندی بر روی جملات شرطی در زبان ترکی استانبولی داشته باشیم میتوانیم بگوییم که یکی از مهمترین و کاربردی ترین گرامر های سطح B2 است و شما باید همه زمان ها یعنی حال گذشته آینده گسترده و … را بلد باشید و بعد به سراغ این گرامر بیایید.
در صحبت های روزمره بسیار زیاد استفاده میشود اما به دلیل پسوند خاصی که دارد یعنی SA – SE میتوان گفت اگر کمی با دقت گوش دهید بسیار راحت میتوجه میشوید که شخص مقابل دارد یک جمله شرطی میسازد و این کار در متن ها هم بسیار راحت تر میشود.
دوره های آموزشی مرتبط
2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
عالی بود آقای جباری çok teşekkür
عالی