زمان گسترده در زبان ترکی استانبولی

در این مقاله به معرفی زمان گسترده geniş zaman در زبان ترکی استانبولی میپردازیم. زمان گسترده را میتوان جزو اصلی ترین و کلیدی ترین زمان ها در زبان ترکی استانبولی معرفی کنیم به گونه ای که هم به تنهایی کاربرد های فراوانی دارد و در زندگی روزمره بصورت مداوم استفاده میشود و همچنین بصورت گسترده ای با گرامر ها و موضوعات دیگر ترکیب میشود و ساختار های بسیار مهمی را بوجود می آورد.

به همین دلیل زمان گسترده یا همان geniş zaman جایگاه بسیار مهم در ترکی استانبولی دارد. زمان گسترده از موضوعات سطح A2 میباشد. اما ساختار های دیگری که از آن بوجود میآید مربوط به سطح های بالاتر تا B2 میشوند به همین دلیل یادگرفتن درست این موضوع کار شمارا در آینده راحت تر خواهد رد.

ویدیو آموزشی زمان گسترده

کاربرد زمان گسترده

زمان گسترده کاربرد های بسیار متفاوتی دارد و همانطور که گفته شد با موضوعات دیگر نیز بطور فراوان ترکیب میشود.

اما بطور کلی

واقعیت ها، قوانین ثابت و یا در اصطلاح انگلیسی fact ها را بیان میکند.
برنامه های روزمره و ثابت زندگی را بیان میکند.
در هر سه بازه زمانی حال، گذشته و آینده کاربرد دارد.

شکل زمان گسترده

این زمان با اضافه کردن پسوند های r – ir – ır – ur – ür – ar – er به اقعال بود می آید.

اما بایستی بدانید این پسوند ها همانند گرامر های یگر زبان ترکی استانبولی نیست که تنها با نگاه کرد به حروف صدادار اقعال هرکدام از پسوند هارا انتخاب کنید. نکته اینجاست که در این زمان ما شاهد 15 قعل هستیم که استثنا هستند.

انتخاب پسوند مناسب

ما به سه دسته فعل در این زمان روبرو هستیم و تنها جایی است که تعداد هجای افعال برای ما اهمیت دارد.

افعال تک هجه ای

برای افعال تک هجه ای مانند YAPMAK – SATMAK – İÇMEKC – YAZMAK – GÖRMEK ما از پسوند های ar – er استفاده میکنیم و شکل انتخاب آنها نیز همانند دیگر گرامر ها در ترکی استانبولی بر اساس آخرین حرف صدادار میباشد.

مثال

Yaz + ar = yazar

Yap + ar = yapar

Sat + ar = satar

Sev + er = sever

Bit + er = biter

اگر رابطه حروف صدادار و گرامر زبان ترکی استانبولی را نمیدانید میتوایند به مقاله ی جملات ساده در زبان ترکی استانبولی مراجعه کنید که در آنجا این موضوع بشکل کامل برای شما توضیح داده شده.

افعال دو یا چند هجه ای

به افعالی که دارای بیش از یک هجه هستند پسوند های ir – ır – ur – ür اضافه میشوند.

مثال

Gönder + ir = gönderir

Göster + ir = gösterir

Konuş + ur = konuşur

Görüş + ür = görüşür

افعال دیگر

گروه سوم افعال آنهایی هستند که آخرین حرف ریشه فعل یک حرف صدادار دارد. یعنی هرکدام از حروف a – I – o – u – e – I – ö – ü در انتهای آنها قرار دارد.

در این حالت دیگر تعداد هجه برای ما اهمیتی ندارد و هرچه که باشد پسوند r را برای ایجاد زمان گسترده به آن اضافه میکنیم.

Ağala + r = ağlar

Açıkla + r = açıklar

Söyle + r = söyler

Ara + r = arar

استثنا ها زمان گسترده در زبان ترکی استانبولی

15 فعل پایین جزو استثنا ها هستند به نحوی که با وجود اینکه تک هجه ای هستند، پسوند لازم برای افعال تک هجه ای ها را نمیگیرند و از ir – ır – ur – ür که برای فعل های دسته ی دیگر است استفاده میکنند.

افعال پایین را بایستی بخاطر بسپارید تا اشتباه نکنید.

GEL-
ÖL-
SAN-
KAL-
VAR-
BUL-
VUR-
OL-
DUR-
YEN-
BİL-
VER-
GEL-
GÖR-
ER-

بررسی زمان گسترده در جملات

İnsanlar doğarlar, büyürler ve ölürler.

انسانها متولد شده، بزرگ شده و میمیرند.

Güneş doğudan doğar ve batıdan batar.

خورشید از شرق طلوع و از غرب غروب میکند.

Balıklar suda yaşar.

ماهی ها در آب زندگی میکنند.

Kuşlar havada uçar.

پرنده ها در هوا پرواز میکنند.

همانطور که در جملا بالا میبینید برای بیان واقعیت ها و شکل ثابت یا طبیعی چیزی که همیشه اتفاق می افتد از زمان گسترده استفاده میکنیم.

Ben her sabah saat yedide uyanırım ondan sonra kahvaltı yaparım.

من هر صبح ساعت هفت بیدار میشوم و بعد صبحانه میخورم.

Biz hafta sonları sinemaya gideriz.

ما آخر هفته ها به سینما میرویم.

Yaklaşık günde bir iki saat beraber konuşuruz.

تقریبا هرروز یکی دئ ساعت باهم صحبت میکنیم.

Her zaman aynı şeyi yaparsın.

هر زمان همان کار ها را انجام میدهی.

جملات بالا جملاتی هستند که دارند کارهایی که بصورت ثابت و همیشگی بصورت یک عادت یا روتین انجام میشوند را بیان میکند.

Yarin sana gelirim beraber alışverişe çıkarız.

فردا میام پیشت باهم میریم خرید.

Bence o türkçeyi kolay öğrenir.

بنظرم ترکی را راحت یاد میگیرد.

Yarın belki sana uğrarım.

فردا یک سر میام پیشت.

Sabah yetişiriz.

صبح میرسیم.

در جملات بالا همانطور که مشاهده میکنید زمان گسترده به جای زمان آینده استفاده شده است.

زمان گسترده در ترکی استانبولی میتواند بجای زمان آینده استفده شود اما بایستی بدانید در این حالت دیگر قطعیتی بر اتفاق افتادن آن فعل وجود ندارد و در هاله ای از ابهام قرار دارد و یا میتوان گفت که احتمال انجام آن را بیان میکند.

İnşallah iyileşirsin.

انشاالله خوب میشوی.

İnşallah iyi bir not alırsın.

انشاالله نمره ی خوبی میگیری.

İnşallah cüzdanını bulursun.

انشاالله کیف پولت را پیدا میکنی.

همانطور که مشاهده میکنید زمان گسترده برای بیان شکل امید و آرزو در جملات استفاده شده است.

Hemen eşini ararsın, özür dilersin.

همین الان زنگ میزنی به همسرت عذرخواهی میکنی.

İstediğin herşeyi bana söylersin, tamam mı?

هر چیزی که میخوای رو به من میگی، اوکی؟

در جملات بالا همانطور که میبینید شکل زمان گسترده در جملات به نوعی برای تحت فشار قرار دادن و اجبار کردن موضوعی استفاده شده است.

حالت سوالی زمان گسترده

حال سوالی زمان گسترده در ترکی استانبولی همانند سوالی کردن زمان حال ساده است که احتمالا آن را بلد هستید.

یعنی زمان گسترده را به فعل میچسبانیم و سپس با یک فاصله پسوند سوالی mi که خود شکل های مختلف دارد را میاوریم و سپس پسوند های شخصی به آن اضافه میشود.

Yapar mısın?

İster misiniz?

Tutar mısınız?

İçer misin?

Bulur mu?

نکته ی قابل توجه و بزرگی در بحث سوالی کردن زمان گسترده وجود دارد زیرا این الت معنای متفاوتی را منتقل میکند و تنها یک سوال ساده نیست.

به این معنی که با بیان شکل سوالی زمان گسترده میتوانیم به افراد دستور بدهیم و یا درخواست و خواهش کنیم.

تعداد بسیار زیادی از این جنس جملات را میتوانید در مقاله هایی که جملات پرکاربر در کافه، رستوران و یا خرید را آموزش داده اند ببینید.

مثال

Kapıyı açar mısınız?

در را باز میکنید؟

Bir bardak getirir misiniz?

یک لیوان می آورید؟

Masayı siler misiniz iütfen?

میز را تمیز میکنید؟

Bana da alır mısın lütfen?

برای من هم میگیری لطفا؟

این جملات در حالی که سوالی هستند معنای درخواست دستور و خواهش را منتقل میکنند که البته لحن نیز در این جملات بسیار نقش مهمی را بازی میکند.

ماجرای زمان گسترده به همینجا ختم نمیشود و شکل سوالی آن با اول شخص مفرد یا همان ben معنای متفاوتی را بیان میکنند. همچنین این زمان بشکل بسیار گسترده در گرامر هایی مانند جملات شرطی، توانستن، نتوانستن، ken و جاهای دیگر استفاده میشود که جلوتر در مقالاتی دیگر به توضیح آنها خواهیم پرداخت.