زمان گسترده در زبان ترکی استانبولی ( آموزش به زبان ساده)

زمان گسترده در زبان ترکی استانبولی

در این مقاله به معرفی زمان گسترده (geniş zaman) در ترکی استانبولی میپردازیم. زمان گسترده را میتوان جزو اصلی ترین و کلیدی ترین زمان ها در زبان ترکی استانبولی معرفی کنیم به گونه ای که هم به تنهایی کاربرد های فراوانی دارد و در زندگی روزمره بصورت مداوم استفاده میشود و همچنین بصورت گسترده ای با گرامر ها و موضوعات دیگر ترکیب میشود و ساختار های بسیار مهمی را بوجود می آورد.

به همین دلیل زمان گسترده جایگاه بسیار مهم در ترکی استانبولی دارد. زمان گسترده از موضوعات سطح A2 میباشد. اما ساختار های دیگری که از آن بوجود می آید مربوط به سطح های بالاتر تا B2 میشوند به همین دلیل یادگرفتن درست این موضوع کار شمارا در آینده راحت تر خواهد رد.

آموزش ویدیویی زمان گسترده در ترکی استانبولی

کاربرد زمان گسترده در ترکی استانبولی

زمان گسترده کاربرد های بسیار متفاوتی دارد و همانطور که گفته شد با موضوعات دیگر نیز بطور فراوان ترکیب میشود.

اما بطور کلی

• واقعیت ها، قوانین ثابت و یا در اصطلاح انگلیسی fact ها را بیان میکند.
• برنامه های روزمره و ثابت زندگی را بیان میکند.
• در هر سه بازه زمانی حال، گذشته و آینده کاربرد دارد.

نماد زمان گسترده چیست؟

این زمان با اضافه کردن پسوند های r – ir – ır – ur – ür – ar – er  به افعال بوجود می آید.

اما بایستی بدانید این پسوند ها همانند دیگر گرامر های زبان ترکی استانبولی نیست که تنها با نگاه کرد به حروف صدادار افعال، هرکدام از پسوند هارا انتخاب کنید. نکته اینجاست که در این زمان ما شاهد 15 فعل هستیم که استثنا هستند.

چگونه پسوند زمان گسترده در ترکی استانبولی را انتخاب کنیم؟

ما با سه دسته فعل در این زمان روبرو هستیم و تنها جایی است که تعداد هجای افعال برای ما اهمیت دارد.

افعال تک هجه ای

برای افعال تک هجه ای مانند  YAPMAK – SATMAK – İÇMEKC – YAZMAK – GÖRMEK ما از پسوند های ar – er استفاده میکنیم و شکل انتخاب آنها نیز همانند دیگر گرامر ها در ترکی استانبولی بر اساس آخرین حرف صدادار میباشد. به مثال های زیر توجه کنید:

Yaz + ar = yazar

Yap + ar = yapar

Sat + ar = satar

Sev + er = sever

Bit + er = biter

اگر رابطه حروف صدادار و گرامر زبان ترکی استانبولی را نمیدانید میتوایند به مقاله ی جملات ساده در ترکی استانبولی مراجعه کنید که در آنجا این موضوع بشکل کامل برای شما توضیح داده شده است.

افعال دو یا چند هجه ای

به افعالی که دارای بیش از یک هجه هستند پسوند های ir – ır – ur – ür  اضافه میشوند. به عنوان مثال:

Gönder + ir = gönderir

Göster + ir = gösterir

Konuş + ur = konuşur

Görüş + ür = görüşür

افعال دیگر

گروه سوم افعال آنهایی هستند که آخرین حرف ریشه فعل یک حرف صدادار دارد. یعنی هرکدام از حروف a – I – o – u – e – I – ö – ü در انتهای آنها قرار دارد.

در این حالت دیگر تعداد هجه برای ما اهمیتی ندارد و هرچه که باشد پسوند r را برای ایجاد زمان گسترده به آن اضافه میکنیم.

Ağala + r = ağlar

Açıkla + r = açıklar

Söyle + r = söyler

Ara + r = arar

استثنا ها در زمان گسترده در ترکی استانبولی

15 فعل پایین جزو استثنا ها هستند به نحوی که با وجود اینکه تک هجه ای هستند، پسوند لازم برای افعال تک هجه ای ها را نمیگیرند و از ir – ır – ur – ür که برای فعل های دسته ی دیگر است استفاده میکنند. افعال پایین را بایستی بخاطر بسپارید تا اشتباه نکنید.

• GEL-
• ÖL-
• SAN-
• KAL-
• VAR-
• BUL-
• VUR-
• OL-
• DUR-
• YEN-
• BİL-
• VER-
• GEL-
• GÖR-
• ER-

زمان گسترده در جملات ترکی استانبولی

İnsanlar doğarlar, büyürler ve ölürler.

انسانها متولد شده، بزرگ شده و میمیرند.

Güneş doğudan doğar ve batıdan batar.

خورشید از شرق طلوع و از غرب غروب میکند.

Balıklar suda yaşar.

ماهی ها در آب زندگی میکنند.

Kuşlar havada uçar.

پرنده ها در هوا پرواز میکنند.

همانطور که در جمله بالا میبینید برای بیان واقعیت ها و شکل ثابت یا طبیعی چیزی که همیشه اتفاق می افتد از زمان گسترده استفاده میکنیم.

Ben her sabah saat yedide uyanırım ondan sonra kahvaltı yaparım.

من هر صبح ساعت هفت بیدار میشوم و بعد صبحانه میخورم.

Biz hafta sonları sinemaya gideriz.

ما آخر هفته ها به سینما میرویم.

Yaklaşık günde bir iki saat beraber konuşuruz.

تقریبا هرروز یکی دئ ساعت باهم صحبت میکنیم.

Her zaman aynı şeyi yaparsın.

هر زمان همان کار ها را انجام میدهی.

جملات بالا جملاتی هستند که دارند کارهایی که بصورت ثابت و همیشگی بصورت یک عادت یا روتین انجام میشوند را بیان میکند.

Yarin sana gelirim beraber alışverişe çıkarız.

فردا میام پیشت باهم میریم خرید.

Bence o türkçeyi kolay öğrenir.

بنظرم ترکی را راحت یاد میگیرد.

Yarın belki sana uğrarım.

فردا یک سر میام پیشت.

Sabah yetişiriz.

صبح میرسیم.

در جملات بالا همانطور که مشاهده میکنید زمان گسترده به جای زمان آینده استفاده شده است.

زمان گسترده در ترکی استانبولی میتواند بجای زمان آینده استفاده شود اما بایستی بدانید در این حالت دیگر قطعیتی بر اتفاق افتادن آن فعل وجود ندارد و در هاله ای از ابهام قرار دارد و یا میتوان گفت که احتمال انجام آن را بیان میکند.

İnşallah iyileşirsin.

انشاالله خوب میشوی.

İnşallah iyi bir not alırsın.

انشاالله نمره ی خوبی میگیری.

İnşallah cüzdanını bulursun.

انشاالله کیف پولت را پیدا میکنی.

همانطور که مشاهده میکنید زمان گسترده برای بیان شکل امید و آرزو در جملات استفاده شده است.

Hemen eşini ararsın, özür dilersin.

همین الان زنگ میزنی به همسرت عذرخواهی میکنی.

İstediğin herşeyi bana söylersin, tamam mı?

هر چیزی که میخوای رو به من میگی، اوکی؟

در جملات بالا همانطور که میبینید شکل زمان گسترده در جملات به نوعی برای تحت فشار قرار دادن و اجبار کردن موضوعی استفاده شده است.

سوالی کردن زمان گسترده در ترکی استانبولی

حالت سوالی زمان گسترده در ترکی استانبولی همانند سوالی کردن زمان حال ساده است که احتمالا آن را بلد هستید. یعنی زمان گسترده را به فعل میچسبانیم و سپس با یک فاصله پسوند سوالی mi که خود شکل های مختلف دارد را میاوریم و سپس پسوند های شخصی به آن اضافه میشود.

Yapar mısın?

İster misiniz?

Tutar mısınız?

İçer misin?

Bulur mu?

نکته ی قابل توجه و بزرگی در بحث سوالی کردن زمان گسترده وجود دارد زیرا این الت معنای متفاوتی را منتقل میکند و تنها یک سوال ساده نیست. به این معنی که با بیان شکل سوالی زمان گسترده میتوانیم به افراد دستور بدهیم و یا درخواست و خواهش کنیم. مثال:

Kapıyı açar mısınız?

در را باز میکنید؟

Bir bardak getirir misiniz?

یک لیوان می آورید؟

Masayı siler misiniz iütfen?

میز را تمیز میکنید؟

Bana da alır mısın lütfen?

برای من هم میگیری لطفا؟

این جملات در حالی که سوالی هستند معنای درخواست دستور و خواهش را منتقل میکنند که البته لحن نیز در این جملات بسیار نقش مهمی را بازی میکند.

ماجرای زمان گسترده در زبان ترکی استانبولی به همینجا ختم نمیشود و شکل سوالی آن با اول شخص مفرد یا همان ben  معنای متفاوتی را بیان میکنند. همچنین این زمان بشکل بسیار گسترده در گرامر هایی مانند جملات شرطی، توانستن، نتوانستن، ken و جاهای دیگر استفاده میشود که جلوتر در مقالاتی دیگر به توضیح آنها خواهیم پرداخت.

متن کوتاه با زمان گسترده ترکی

Arda 16 yaşında. Arda geceleri geç uyur, bu nedenle sabahları da geç uyanır.

آردا 16 سال دارد. آردا شبها دیر میخوابد به همین دلیل صبح ها دیر بیدار میشود.

O babasının yanında çalışır. Şimdi yaz ve okullar tatil. Uyandıktan sonra kahvaltı

او پیش پدرش کار میکند. الان تابستان است و مدارس تعطیل هستند. بعد از بیدار شدن صبحانه میخورد.

yapar ve dişlerini fırçalar. Ondan sonra babasının mağazasına kadar yürür.

و دندانهایش را مسواک میزند. بعد از آن تا مغازه پدرش را میرود.

Mağazayı biraz temizler sonra müşterileri siaprişlerini götürür.

مغازه را یکم تمیز میکند و بعد سفارش های مشتری ها را میبرد.

Öğlen babasıyla beraber eve dönerler ve annesi ve küçük erkek kardeşiyle beraber yemek yerler.

ظهر با پدرش به خانه بر میگردند و با مادر و برادر کوچکش غذا میخورند.

Yemekten sonra eğer mağazada iş varsa babasıyla gider, eğer yoksa evde kalır ve bilgisayarla oynar.

بعد از غذا اگر در مغازه کار باشد با پدرش میرود و اگر نباشد در خانه میماند و با کامپیوتر بازی میکند.

متن بالا با استفاده از زمان گسترده آماده شده، جاهایی که در آن زمان گسترده استفاده شده با رنگی دیگر به نمایش درآمده تا بتوانید به راحتی متوجه آنها بشوید.

همانطور که در متن بالا مطالعه کردید، درباره عادت روزمره شخصی به نام آردا صحبت شده که او همیشه و در طی این تابستان در حال انجام این کارها بصورت روتین و همیشگی است. به همین دلیل است که از زمان گسترده استفاده شده تا بشود این موضوع را بهتر درک کرد.

همانطور که در ابتدا توضیح داده بودیم هدف اصلی زمان گسترده این است که نشان دهد کارها دارند برای مدتی طولانی و بصورت دائمی انجام میشوند.