40 ضرب المثل ترکی استانبولی معروف + ترجمه فارسی روان

40 ضرب المثل ترکی استانبولی معروف چیست ؟

نکته حائز اهمیتی که باید روشن شود این است که ضرب المثل ترکی هنوز هم در عصر جدید مورد استفاده قرار می گیرند. شما می توانید انواع ضرب المثل ها را در سیاست توسط سیاسیون یا در خیابان توسط مردم عادی بشنوید؛ بنابراین، یادگیری این ضرب المثل ها برای درک زبان بسیار مهم و با اهمیت است. هیچ می دونید که با شرکت در دوره آموزش زبان ترکی استانبولی قادر خواهید بود تعداد زیادی از اصطلاحات و ضرب المثل های ترکی را یاد بگیرید؟

ضرب المثل ها سخنان معروفی هستند که حقایق اساسی که توسط مردم به طور گسترده شناخته شده است را بیان می کنند. یک ضرب المثل باید جذاب و گیرا باشد تا مردم بتوانند آن را از نسل حال به نسل جدید منتقل کنند.

زبان ترکی از این نظر بسیار غنی است. در این مقاله، به برخی از ضرب المثل های ترکی خواهیم پرداخت و مفاهیم آنها را تفسیر خواهیم کرد. همچنین ضرب المثل های انگلیسی و اسپانیایی ذکر و مقایسه می شوند.
تمرکز اصلی در اینجا رشد دانش شما و کمک به شما برای استفاده از این ضرب المثل ها در زندگی واقعی است زیرا معمولا در زندگی روزمره و همچنین روزنامه ها مورد استفاده قرار می گیرند.پس بیایید شروع کنیم.

1- Ayağını yorganına göre uzat

این جمله به انگلیسی به معنی: دست خود را بیشتر از رسیدن آستین دراز کردن است؛ که این ضرب المثل ترکی استانبولی نیز معنای بازوی خود را دراز کردن معنی می دهد.
این ضرب المثل اساسا به این معنی است که بیش از آنچه که دارید، هزینه نکنید. این ضرب المثل محبوبیت خود را برای مدت طولانی حفظ خواهد کرد زیرا استفاده از کارت های اعتباری در زندگی امروزی نقش پر رنگی دارد.

این ضرب المثل به انگلیسی:

stretch your foot no further than your coverlet.

این ضرب المثل به اسپانیایی:

extienda la pierna hasta donde llegue la sábana.

اسپانیایی و ترکی به معنای واقعی کلمه یکسان هستند.

2- Balık baştan kokar

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: فساد از بالا شروع می شود یا ماهی از سر به پایین پوسیده می شود.
این ضرب المثل به سادگی اشاره می کند که اگر یک کارگر، دانشجو و غیره ناموفق و بی نظم است، این به خاطر کارفرما یا استاد آنها می باشد؛ به عبارت دیگر، اگر فسادی در جامعه هر چند کوچک دیده شود، می توان این مشکلات را به اشتباه رهبران آن جامعه بازگرداند. (همان روسای جمهور یک کشور)

این ضرب المثل در زبان های مختلف از جمله چینی، لهستانی، یونانی و غیره وجود دارد. منابع بسیاری را پیدا می کنید که در کشور های مختلف به صورت های مختلف ادعا می کنند.
حتی اگر امروزه کاربرد عمومی ضرب المثل این است: ماهی از سر به پایین پوسیده می شود، استفاده اولیه از این عبارت در انگلیسی ” a fish stinks from the head down” است که متاسفانه، هیچ عبارت مشابهی در زبان اسپانیایی پیدا نمی شود.

3- Akıl akıldan üstündür

این سه ضرب المثل ترکی دارای معانی مشابه با تفاوت های ظریف هستند. این ضرب المثل به انگلیسی معنای دو دست بهتر از یکی است را دارد. همیشه بهتر است به توصیه ها و انتقاد ها گوش فرا دهید، چرا که مردم می توانند نظرات الهام بخشی داشته باشند که شما می توانید از آنها استفاده کنید.
به عنوان مثال:

Insanlara yukarıdan bakmamanı tavsiye ederim, insanların fikirlerini dinle, akıl akıldan üstündür؛

یعنی: من به شما توصیه می کنم که به مردم به دید حقارت نکنید، به نظرات مردم گوش فرا دهید، زیرا دو عقل بهتر از یکی است.
ترجمه این جمله به زبان انگلیسی می شود:

I suggest you not to look down on people with contempt, listen to the ideas of people, ‘akıl akıldan üstündür’.

4- Bir elin nesi var, iki elin sesi var

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: یک دست، دست دیگر را می شوید و با هم صورت را می شویند.
همچنین می توان گفت که Yalnız taştan duvar olmaz یعنی با یک تکه سنگ، دیوار نمی شود که در اینجا، تمرکز بر همکاری بیشتر است.
این ضرب المثل به اسپانیایی: Más valen cuatro ojos que dos که در اسپانیایی به معنای واقعی کلمه می شود: دو چشم بهتر از یک چشم پیش بینی می کنند.

5- Bekara karı boşamak kolaydır

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: جدا شدن برای یک مرد مجرد آسان است.
معنی این ضرب المثل را می توان از معنای واقعی آن درک کرد و با این عبارت در انگلیسی بسیار مترادف می باشد که گفتن آن راحت تر از انجام دادن آن است. با اینکه این جمله کاملا یکسان نیست، اما از نظر معنایی بسیار مشابه است.
این ضرب المثل به انگلیسی:

One never knows what exactly you re suffering unless she/ he suffers from the same thing

که به معنی آن است، هیچ کس نمی داند شما دقیقا چه رنجی تحمل می کنید، مگر اینکه او از همان چیز رنج ببرد.
اگر کسی از عواقب حادثه تاثیر نپذیرد، به اندازه کافی به آن اهمیت نمی دهد. علاوه بر این، ضرب المثل دیگری نیز وجود دارد که معنای مشابهی دارد:

Davulun sesi uzaktan hoş gelir

(فاصله کم باعث می شود که صدای طبل بهتر شنیده شود).

از ضرب المثل bekara karı boşamak kolaydır در مواقعی که نیاز به تصمیم گیری مهم است و اگر یکی از افراد نسبت به این تصمیم بی احتیاط باشد، استفاده می شود. TDK (انجمن زبان ترکی) این عبارت را چنین توصیف می کند: این عبارت به معنای کسانی که در آن دخیل نیستند، فکر می کنند آسان یا سودآور است؛ استفاده می شود.

6- Davulun sesi uzaktan hoş gelir

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: فاصله به منظره دلربایی می بخشد.
این ضرب المثل هنگام ابراز تحسین استفاده می شود؛ زیرا فرد جزئیات را نمی داند اما چیزی که مورد تحسین قرار می گیرد، با مشکلات زیادی همراه است.

7- Damlaya damlaya göl olur

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: سکته های کوچک بلوط های بزرگ هستند.

8- Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: همیشه نباید حقیقت را گفت.
با این ضرب المثل لاتین برابری می کند که می گوید:

the man who tells the truth is driven out of nine villages

این جمله در ترکیه بسیار مشهور است. باید بپذیریم که گاهی اوقات شما فقط باید دروغ بگویید. جامعه، دوستان، خانواده و غیره ممکن است باعث شود شما دروغ بگویید، حتی اگر بخواهید حقایق را بیان کنید. این ضرب المثل به سادگی به این وضعیت اشاره دارد. یک فرد راستگو که همیشه صحبت می کند، نمی تواند با افراد دیگر کنار بیاید. اگر در شرایطی که نیازی به بیان کردن حقیقت نمی باشد، به راحتی می توانید دروغ بگویید.

9- Dost kara günde belli olur

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: یک دوست واقعی در گذر زمان مشخص می شود.

این ضرب المثل به اسپانیایی:

en el peligro se conoce el amigo OR en la mucha necesidad، se conoce al amigo de verdad.

10- Erken kalkan yol alır

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: سحرخیز باش تا کامروا شوی. این ضرب المثل به اسپانیایی:

a quien madruga dios le ayuda.

11- Eşeğe altın semer vursan da eşek yine eşektir

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: به یک احمق هر چقدر فرصت بدهید، هنوز احمق است.
این ضرب المثل به اسپانیایی:

Aunque la mona se vista de ceda, mona se queda.

(گرچه میمون لباس ابریشمی پوشیده است، اما هنوز میمون است.) این ضرب المثل اسپانیایی به نوعی حاکی از نژادپرستی است. زبان ترکی و انگلیسی به زیرکی عبور می کنند و دلیل آن استفاده از کلمه mona و monkey است.

12- yi insan lafın üstüne gelir

در درک چگونگی و دلیل استفاده گسترده از این دو عبارت ابهام وجود دارد. معنی آن کاملا واضح است. اگر شخصی که دوست دارید ظاهر شود: İyi insan lafın üstüne gelir. اگر نه İti an çomağı hazırla. (غیررسمی) یعنی: از شیطان صحبت کن! صحبت از شیطان است و او مطمئنا ظاهر خواهد شد.

جدای از غلط تصادفی بودن، من این عبارت را کمتر اصیل و کمتر اورجینال می دانم. با این حال، کلمه جالب در اینجا “it” است که در ترکی قدیمی به معنی “سگ” است. گفته می شود که سگ وفادارترین دوست انسان است؛ اما ظاهرا، برای ترکها اینجوری نبوده است.

سگ ها در آناتولی نیز به طور گسترده اهلی نشده اند و گربه ها بیشتر اهلی هستند. در دوران باستان، بهترین دوست ترک ها اسب بود، نه سگ؛ اما اگر به سگ köpek بگویید، بد است و این می تواند به یک وضعیت هشدار دهنده تبدیل شود.

13- Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: یک فرد مظلوم را آه ندهید چرا که شما هزینه آن را پرداخت خواهید کرد.

Don’t make a martyr sigh, you will pay for it by and by

معادل انگلیسی کاملا مشابه است. با این حال، ” mazlum” به معنی “شخص مظلوم” است در حالی که “martyr” در ترکی به معنای “şehit” است. (mazlum، از ZLM می آید، bknz: zulüm) علاوه بر این، در اینجا ما با یک فعل phrasel قدیمی ترکی “ah almak” روبرو می شویم که توسط فرهنگ لغت من به “لعنت برای ظلم و جور شخص” ترجمه شده است. با این حال، کلمه “نفرین” برای این مفهوم بسیار قوی است. بهتر است آن را به عنوان “آه” ترجمه کنید.

14- Körler sağırlar، birbirlerini ağırlar

اگر می بینید که یک زن و شوهر یا گروهی از افراد دارای همان ویژگی ناجور یا بد هستند، یا افرادی که هدف شیطانی را تعقیب می کنند، می گویید “körler sağırlar birbirini ağırlar”. ضرب المثل در لغت به معنای ضیافت کور با ناشنوا است.

15- Lafla peynir gemisi yürümez

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: عمل بلندتر از کلمات صحبت می کند.
این ضرب المثل خیلی دوست داشتنی است. “Lafla peynir gemisi yürümüz” به معنای واقعی کلمه به این معنی است که شما نمی توانید یک کشتی را با کلمات حرکت دهید. به طور خلاصه، به جای صحبت کردن، اقدام کنید.

این ضرب المثل به انگلیسی:

fine words butter no parsnips OR actions speak louder than words

این ضرب المثل به اسپانیایی:

obras son amores, que no buenas razones

16- Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: پاسخ نرم خشم را برطرف می کند یا می توانید مگس های بیشتری را با عسل بگیرید تا سرکه.
این بدان معنی است که صحبت مودبانه با کسی منجر به “sonuç” مثبت می شود حتی اگر او بسیار مشکل ساز به نظر برسد. هنگامی که می خواهید مردم را متقاعد کنید، استفاده از این زبان بسیار مهم است.

17- Üzümü ye bağını sorma

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: هیچ سوالی نپرسید تا هیچ دروغی نشنوید.
این ضرب المثل نشان می دهد که شما نباید بیش از حد لازم کنجکاوی کنید. از آنچه به شما داده شده استفاده کنید و همه چیز را زیر سوال نبرید. انگور بخورید و نپرسید که از کجا آمده است.

18- Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol

این ضرب المثل شعری از مولانا است.
این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: یا همانطور که هستی به نظر بیایید یا همانطور که به نظر می رسید باشید.
مردم را گول نزنید.

19- Zararın neresinden dönülse kardır

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: زین رو بهتر از اسب گم کن.
این ضرب المثل ترکی استانبولی حاکی از آن است که مهم نیست در چه مرحله ای به اشتباه خود پی می برید، خوشحال باشید که به اشتباه خود پی بردید و بر آنچه از دست داده اید، متمرکز نشوید زیرا همیشه می توانید بیشتر از دست دهید. زیان کوچک (زین) خود را به جای از دست دادن اسب بپذیرید.

20-  Zorla güzellik olmaz

این ضرب المثل به انگلیسی به معنی: شما می توانید یک اسب را به سمت آب هدایت کنید اما نمی توانید آن را مجبور به نوشیدن کنید.
معنی این ضرب المثل این است که شما نمی توانید شخصی را مجبور به انجام کاری کنید. شما تنها می توانید فرصت انجام کار را بدهید اما نمی توانید شخص را مجبور به استفاده از این فرصت کنید.

21- Ağaç gittikçe eğilir

این ضرب المثل به معنی این است که درخت به مرور و با گذشت زمان خم میشود.

منظور این است که با گذشت زمان افراد تجربه بدست آورده و پخته میشوند

22- Ateş düstüğü yeri yakar

آتش محلی که در آن افتاده را میسوزاند یعنی کسانی که دچار و درگیر حادثه ای شدند آن مشل را میفهمند و دیگران نمیتوانند کامل آنرا درک کنند

23- Acele işe şeytan karışır

این ضرب المثل دقیقا به معنی عجله کار شیطان است میباشد

24- Aç ayı oynamaz

خرس گرسنه نمیرقصد یعنی تا کسی را قانع و راضی نکنی حالا عموما بشکل مادی آن شخص برای تو کاری انجام نمیدهد

25- Her koyun kendi bacağından asılır

هر گوسفندی از پای خود آویزان میشود که میتوان گفت به معنی هرکسی را در قبر خود میگذارند میباشد

26- Ev alma komşu al

خانه نخر همسایه بخر
یعنی همسایه ها از خانه ای که درآن ساکن هستی مهم تر هستند

27- Ayağını yorganına göre uza

پایت را به اندازه گلیمت دراز کن

28- Damlaya damlaya göl olur

قطره قطره دریا میشود

29- İyilik eden iyilik bulur

کسی که کار خوب و نیکی انجام دهد در حقش خوبی نیز خواهد شد

30- Bugünün işini yarına bırakma

کار امروز را به فردا نینداز

31- Baba eder, oğul öder

تقاص کار بدی که پدر انجام میدهد را پسرش پس میدهد

32- Babanın sanatı oğla mirastır

هنر و کاری که پدر انجام میدهد میراثی برای فرزندانش است و آنها نیز درگیر آن میشوند

33- Çalma elin kapısını, çalarlar kapını

به دیگران بدی نکن که همان بر سر تو نیز میاید

34- Davulun sesi uzaktan hoş gelir

صدای طبل از دور خوش است

35- Deli deliden hoşlanır, imam ölüden

ترجمه این ضرب المثل میشود دیوانه از دیوانه، آخوند از آخوند خوشش میاید که همان پرنده با پرنده باز با باز میباشد

36-El elden üstündür

دست روی دست زیاد است

37- Fare deliğe sığmamış, bir de kuyruğuna kabak bağlamış

موش تو سوارخ نمیرفت جارو به دم اش میبست که البته در ترکی استانبولی به حای کلمه جارو میگوند کدو

38- Faydasız baş mezara yaraşır

سر بی فایده به درد قبر میخورد
یعنی کسی که وجودش به هیچ کار و دردی نمیاید بهتر است که نباشد و بود ونبودش فرقی ندارد

39- Hacı hacıyı Mekke’de bulur

کسانی که اهداف یکسانی دارند به همدیگر میرسند و ترجمه آن میشود
حاجی حاجی را در مکه پیدا میکند

40- Hatasız kul olmaz

هیچ چیز بی نقص و ایرادی در دنیا وجود ندارد